Маршруттарда келесі стихиялық құбылыстар болуы мүмкін: сел тасқыны, көшкін, тасқын. ⚠️ Борпылдақ топырақ жыныстарының атмосфералық жауын-шашынмен ұзақ уақыт ағып кетуі нәтижесінде және қар ұшқындарының қатты еруінің әсерінен топырақ бөлшектерінің адгезиясы әлсірейді. Ылғал топырақтың борпылдақ массалары қозғалатындай етіп деформацияға дайындалған бетке қатты жаңбыр немесе жаңбыр жуу жеткілікті. Алынған сұйық тәрізді масса тез тар алқапқа түседі, онда ол борпылдақ тасты және сазды шөгінділермен толтырады, жауын-шашынмен жуылады және беткейлерден тез қозғалатын балшық ағынымен бұзылады. Әрі қарай ағын тар алқапты төмен қарай жылжытады, оның иілуінде борпылдақ шөгінділерді жуып, үлкен тастарды ұстайды. Қатты массадан тұратын бұл ағын қатты күшімен тас құламаларын құлатады. ⚠️ Балшық-тас, импульстік ағындар біліктермен жүреді, дауыл қатты соғып, сел қабырғаларды құлатады. ⚠️ Су тасқыны – нөсер жаңбырдан, күннің қатты ысып, мұздықтар еруінің салдарынан үлкен сел жүруі мүмкін. ⚠️ Жауын-шашын көбінесе түнде жаңбырдан кейін, күндіз күн қатты ысғанда мұздықтардың еруінен болады. Жауын-шашын мамыр – маусым айларында, мұздық-шілде-тамыз айларында өтеді, үлкен селдер бірнеше ондаған жылда бір рет қайталанады. Селдің ұзақтығы 3-тен 6 сағатқа дейін созылуы мүмкін. Сел қауіпі бар кезең ол көктем-жаз маусымында, яғни сәуірден – қыркүйекке дейінгі аралық болып табылады. Топтың апаттық жағдайдағы іс-әрекеттері: Найзағай кезінде: 🌲 орман аймағында-бір-бірінен бірнеше метр қашықтықта шашыраңқы: тығыз тамырлары бар төмен ағаштардың арасына жасырыну. Ашық таулы жерлерде, биік учаскелерден кетіп, мүмкіндігінше қозғалысты тоқтатып, жекелеген шығыңқы объектілерден алыс орналасқан жердің төмен және құрғақ учаскелерінде баспана табу. ⚠️ Стихиялық құбылыстар туындаған кезде жолсерік – экскурсоводтың нұсқауларын орындау қажет және жағдайға байланысты ұйымдасқан түрде дүрбелеңсіз қауіпсіз позицияға келу. Демалушылардың өміріне қауіп төнген жағдайда оларды құтқару шаралары жүргізіледі, яғни жетекшінің басқаруымен топты қауіпсіз жерге шығаруы қажет.
Басты бет »