Мемлекеттік рәміздер – бұл кез келген мемлекеттің егемендігі мен біртұтастығын бейнелейтін, оның ажырағысыз атрибуттарының бірі. Қазақстанда ту, елтаңба және гимн – мемлекеттік рәміздер болып саналады.
«Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері туралы» Конституциялық заң 2007 жылы 4 маусымда қабылданды. Осы Заңға сәйкес жыл сайын 4 маусым Мемлекеттік рәміздер күні ретінде мерекеленеді.
Мемлекеттік ту
Мемлекеттік ту 1992 жылдың 4 маусымында қабылданды. Туды таңдау конкурсына, түрлі эскиздер бейнеленген 1200-ден астам шығармашылық еңбектер ұсынылған. Соның ішінен Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері Шәкен Ниязбековтың жобасы таңдалып алынды.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік туы – ортасында шұғылалы күн, оның астында қалықтап ұшқан қыран бейнеленген тік бұрышты көгілдір түсті мата. Тудың сабының тұсында ұлттық өрнек тік жолақ түрінде нақышталған. Күн, оның шұғыласы, қыран және ұлттық өрнек бейнесі алтын түстес.
Мемлекеттік елтаңба
Қазақстанның мемлекеттік елтаңбасы да 1992 жылдың 4 маусымында қабылданды. Оны да таңдау оңайға соқпаған. Конкурсқа болашақ Елтаңбаның 245 сурет жобасы мен 67 суреттемесі ұсынылған. Дегенмен, бұл байқауда белгілі сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлихановтың туындысы жеңіп шығып, реми бекітілді.
Елтаңба – дөңгелек нысанды және көгілдір түс аясындағы шаңырақ түрінде бейнеленген, шаңырақты айнала күн сәулесіндей тарап уықтар шаншылған. Шаңырақтың оң жағы мен сол жағында аңыздардағы қанатты пырақтар бейнесі орналастырылған. Жоғарғы бөлігінде – бес бұрышты көлемді жұлдыз, ал төменгі бөлігінде «Қазақстан» деген жазу бар. Жұлдыздың, шаңырақтың, уықтардың, аңыздардағы қанатты пырақтардың бейнесі, сондай-ақ «Қазақстан» деген жазу – алтын түстес.
Елтаңбаның белгісі Қазақстан азаматының туу туралы куәліктен бастап зейнетақы кітапшасына дейінгі кез-келген құжатында болады.
Мемлекеттік гимн (әнұран)
Гимн – мемлекеттің басты рәміздерінің бірі. Гректің «gimneo» сөзінен шыққан «гимн» термині «салтанатты ән» деген мағынаны білдіреді. Гимн ел азаматтарын тиімді әлеуметтік-саяси тұрғыдан топтастырып, этномәдени тұрғыдан теңдестіру үшін негізгі мәнге ие, маңызды дыбыстық рәміз саналады.
Бірінші рет ол 2006 жылы 11 қаңтарда Мемлекет басшысының салтанатты ұлықтау рәсімінде орындалды.